سرماخوردگی

سرماخوردگی چیست؟

سرماخوردگی یک عفونت ویروسی شایع است که توسط انواع مختلفی از ویروس‌ها ایجاد می‌شود. اما کدام ویروس دقیقاً مسئول بروز این بیماری است؟ بیش از ۲۰۰ نوع ویروس می‌توانند منجر به سرماخوردگی شوند، به همین دلیل شناسایی دقیق عامل بیماری دشوار است.

از جمله شایع‌ترین ویروس‌های مرتبط با این عفونت می‌توان به راینوویروس‌ها، کروناویروس‌ها، ویروس‌های پاراآنفلوانزا، انتروویروس‌ها و آدنوویروس‌ها اشاره کرد. اگرچه این ویروس‌ها شباهت‌های زیادی با هم دارند، اما هرکدام ویژگی‌های خاص خود را در نحوه ایجاد بیماری نشان می‌دهند.

برای نمونه، راینوویروس‌ها که اصلی‌ترین عامل سرماخوردگی محسوب می‌شوند، بیشتر در فصول پاییز، بهار و تابستان فعالیت دارند و مسئول ۱۰ تا ۴۰ درصد سرماخوردگی‌ها هستند.

با وجود این، عفونت ناشی از این ویروس‌ها معمولاً شدت زیادی ندارد. کروناویروس‌ها نیز بیشتر در فصل زمستان و ابتدای بهار شیوع پیدا می‌کنند و حدود ۲۰ درصد از موارد سرماخوردگی را تشکیل می‌دهند. ویروس‌های RSV و پاراآنفلوانزا نیز سهم مشابهی دارند و در برخی موارد ممکن است به عفونت‌های شدیدتر، مانند ذات‌الریه در کودکان خردسال، منجر شوند.

علائم سرماخوردگی

سرماخوردگی و علائم آن

سرماخوردگی و علائم

سرماخوردگی علائم چیست؟

معمولاً بین یک تا سه روز پس از ورود ویروس به بدن ظاهر می‌شوند. علائم سرماخوردگی، ممکن است احساس قلقلک یا خشکی در گلو داشته باشید. تقریباً نیمی از افرادی که دچار سرماخوردگی می‌شوند، گلودرد یا گزگز در گلو را به‌عنوان اولین نشانه تجربه می‌کنند.

دیگر نشانه‌های رایج در مراحل اولیه سرماخوردگی عبارت‌اند از:

• آبریزش یا گرفتگی بینی: علت دقیق آن باید توسط پزشک بررسی شود.
• حس خراش یا گلودرد: بررسی دلایل گلودرد طولانی‌مدت اهمیت دارد.
• سرفه مکرر: معمولاً ناشی از عفونت‌های دستگاه تنفسی است.
• عطسه‌های مداوم.
• حالت کلی ناخوشی و بی‌حالی.
• بدن‌ درد یا سردرد خفیف.
• تب خفیف: توجه به محدوده خطرناک تب ضروری است.
• ترشحات بینی که به تدریج غلیظ‌تر و زرد یا سبزرنگ می‌شوند.
• اشک‌ ریزش چشم.
• دردهای عضلانی و استخوانی همراه با لرز.

علائم سرماخوردگی، معمولاً طی دو تا سه روز پس از ورود ویروس آغاز شده و بسته به شرایط بدنی فرد، ممکن است از چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کنند.

علت ابتلا به سرماخوردگی

علل ابتلا به سرماخوردگی

سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است که به دلیل مسری بودن بالای ویروس‌ های تنفسی و پراکندگی آن‌ها در هوا، به‌راحتی شیوع پیدا می‌کند. اصلی‌ترین عامل انتقال این بیماری، تنفس هوای آلوده به ویروس و تماس نزدیک با افراد مبتلا است.

سرماخوردگی به سرعت از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و برای وقوع آلودگی، ویروس باید به یکی از غشاهای مخاطی بدن مانند پوشش مرطوب درون بینی، چشم‌ها یا دهان دسترسی پیدا کند.

دلیل سرماخوردگی

عامل سرما خوردگی

این آلودگی معمولاً از طریق لمس سطوح آلوده به ویروس یا استنشاق هوای حاوی ذرات ویروسی ایجاد می‌شود. برخلاف باور عمومی، هوای سرد به تنهایی باعث سرماخوردگی نمی‌شود و حتی گرمای بیش از حد هم نمی‌تواند علت ابتلا به این بیماری باشد.

چرا سرما میخوریم

با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که عواملی مانند استرس یا آلرژی‌هایی که بر ناحیه بینی و گلو تأثیر می‌گذارند، می‌توانند احتمال ابتلا به ویروس را افزایش دهند. علاوه بر این، متغیرهایی همچون سن، وضعیت سیستم ایمنی، بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف سیگار نیز می‌توانند در شدت علائم و میزان ابتلا نقش داشته باشند.

تشخیص سرماخوردگی

تشخیص نوع سرماخوردگی

تشخیص سرماخوردگی ویروسی

تشخیص سرماخوردگی معمولاً بر اساس علائم بالینی انجام می‌شود. پزشک با بررسی نشانه‌هایی مانند آبریزش بینی، گلودرد، سرفه، عطسه، تب خفیف و خستگی می‌تواند سرماخوردگی را تشخیص دهد. در موارد نادر، برای تفکیک آن از بیماری‌های مشابه مانند آنفولانزا یا عفونت‌های باکتریایی، ممکن است آزمایش خون یا تست‌های ویروسی انجام شود.

علائم سرماخوردگی ویروسی

علائم سرماخوردگی ویروسی معمولاً بر اساس گزارش بیمار تشخیص داده می‌شوند. در صورت شدید بودن علائم یا طولانی شدن بیماری، لازم است با پزشک مشورت شود. پزشک می‌تواند با تجربه خود و در صورت لزوم آزمایش‌های تکمیلی، این بیماری را از سایر موارد مشابه نظیر آنفلوانزا تفکیک کند.

تفاوت علائم سرماخوردگی، آنفلوانزا، حساسیت فصلی و کرونا

این بیماری‌ها گاهی علائم مشابهی دارند و تفکیک آنها از هم دشوار است. در جدولی مجزا تفاوت‌های اساسی بین این شرایط، از جمله وجه تمایز سرماخوردگی با آنفلوانزا و آلرژی با سرماخوردگی، مورد بررسی قرار گرفته است.

راه‌های انتقال سرماخوردگی

راه‌های انتقال بیماری سرماخوردگی

راه‌ های انتقال سرماخوردگی، شامل موارد مختلفی است که ویروس از طریق آن‌ها به بدن وارد می‌شود. این ویروس از راه دهان، چشم یا بینی منتقل شده و می‌تواند از روش‌های زیر گسترش یابد:

• تماس مستقیم دست‌به‌دست با فرد مبتلا به سرماخوردگی.
• انتشار قطرات در هوا هنگام سرفه، عطسه یا صحبت فرد بیمار.
• لمس چشم، بینی یا دهان پس از تماس با سطوح آلوده به ویروس.
• استفاده مشترک از وسایلی که آلوده به ویروس هستند، مانند ظروف غذاخوری، حوله، اسباب‌بازی یا گوشی تلفن.

راهکارهایی برای پیشگیری از سرماخوردگی

درمان سرماخوردگی

در حال حاضر، هیچ داروی قطعی برای درمان یا کوتاه کردن مدت زمان سرماخوردگی وجود ندارد. خوشبختانه، اکثر موارد بدون نیاز به درمان خاصی در طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابند. با این حال، راهکارهایی وجود دارد که می‌توانند به کاهش علائم و تسکین حال عمومی فرد کمک کنند.

درمان سرماخوردگی بزرگسال

رعایت سبک زندگی سالم شامل فعالیت بدنی منظم، داشتن رژیم غذایی مغذی، کاهش استرس، و تامین خواب کافی نقش کلیدی در پیشگیری از شدت گرفتن این بیماری دارد. مسکن‌های بدون نسخه و داروهای تقویت‌کننده می‌توانند درد و تب را کاهش دهند و حال عمومی بیمار را بهبود بخشند. همچنین، اسپری ضد احتقان بینی نیز برای کاهش گرفتگی مسیرهای تنفسی مفید است.

قرص سرماخوردگی برای بزرگسالان

قرص‌های مخصوص سرماخوردگی برای کودکان و بزرگسالان می‌توانند به کاهش علائم آزاردهنده این بیماری کمک شایانی کنند. داروهایی مانند کلداستاپ و برخی قرص‌های دیگر، به همراه آنتی‌ هیستامین‌ هایی مانند لوراتادین، در کاهش سرفه، عطسه و گرفتگی بینی موثر هستند.

ترکیبات موجود در قرص‌های سرماخوردگی معمولاً شامل فنیل افرین هیدروکلراید، استامینوفن یا کلرفنیل آمین است که نقش بسزایی در بهبود علائم دارند. همچنین پزشکان ممکن است داروهایی برای رفع احتقان بینی نیز تجویز کنند. این داروها معمولاً هر ۶ ساعت یک‌بار مصرف می‌شوند. اگر گرفتگی تنفسی نیز وجود داشته باشد، گاهی مونته‌لوکاست برای کمک به باز شدن مجاری تنفسی توصیه می‌شود.

قرص سرماخوردگی بزرگسالان

عوارض قرص سرماخوردگی بزرگسالان

آیا ناپروکسن برای سرماخوردگی مفید است؟

قرص ناپروکسن

قرص ناپروکسن یکی از مسکن‌هایی است که بدون نسخه قابل تهیه است. این دارو می‌تواند در تسکین علائمی نظیر گلودرد و بدن‌درد که معمولاً با سرماخوردگی همراه هستند، موثر باشد. در مجموع، مدیریت صحیح علائم و استفاده از داروهای مناسب با توجه به شدت بیماری می‌تواند دوران سرماخوردگی را راحت‌تر کند.

قرص برای سرماخوردگی و گلودرد

۱. قرص نئوتادین: برای تسکین التهاب و حساسیت گلو ممکن است موثر باشد، اما بهتر است با پزشک مشورت کنید.

۲. قرص ناپروکسن :می‌تواند درد و التهاب ناشی از گلو درد را کاهش دهد، ولی استفاده از آن باید با توصیه پزشک باشد.

۳. مصرف قرص پنی‌سیلین: وی ۵۰۰ عموماً برای درمان عفونت‌های باکتریایی گلو تجویز می‌شود، اما نباید بدون نسخه استفاده شود.

۴. قرص‌های مکیدنی مخصوص گلو درد: معمولاً به کاهش درد و خشکی گلو کمک می‌کنند و حاوی ترکیبات آرامش‌بخش هستند.

۵. قرص جوشان برای گلو درد: به‌ویژه اگر همراه با ویتامین C باشد، می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی و کاهش علائم گلو درد مفید باشد.

۶. برای گلو دردهای ویروسی، داروهای خاصی تجویز نمی‌شود و درمان‌ها معمولاً حمایتی مانند مصرف مایعات گرم و استراحت هستند.

۷. قرص آزیترومایسین: بیشتر برای عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شود و در موارد ویروسی معمولاً استفاده نمی‌شود، مگر با تجویز پزشک.

بهترین آنتی‌بیوتیک برای سرماخوردگی

در درمان سرماخوردگی به‌ هیچ‌ وجه از آنتی‌بیوتیک نباید استفاده کرد. سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است و آنتی‌بیوتیک‌ها که برای عفونت‌های باکتریایی طراحی شده‌اند، تأثیری در درمان آن ندارند. فقط در شرایط خاص، که بیمار دچار عفونت باکتریایی ثانویه شود، ممکن است پزشک تجویز آنتی‌بیوتیک را ضروری بداند.

آمپول سرماخوردگی

آمپول دگزامتازون: گاهی در موارد خاص که علائم بیماری بسیار شدید است و وضعیت بیمار وخیم به نظر می‌رسد، تجویز می‌شود. این دارو با اثرات ضدالتهابی خود می‌تواند به تسکین علائم سرماخوردگی و کاهش التهاب کمک کند. با این حال، تزریق آن باید تنها پس از تشخیص و توصیه پزشک انجام شود.

آبریزش بینی در سرماخوردگی

رفع آبریزش بینی در سرماخوردگی

تب و لرز در سرماخوردگی

تب و لرز از علائم رایج سرماخوردگی و سایر عفونت‌های ویروسی مانند آنفولانزا هستند. تب نشان‌دهنده فعالیت سیستم ایمنی در مقابله با ویروس است، و لرز معمولاً به دلیل افزایش دمای بدن و تلاش برای گرم نگه‌داشتن آن ایجاد می‌شود.

دلایل بروز تب و لرز در سرماخوردگی

• فعالیت سیستم ایمنی: بدن با افزایش دما شرایط نامساعدی برای تکثیر ویروس ایجاد می‌کند.
• واکنش به عفونت ویروسی: ویروس‌های سرماخوردگی مانند رینوویروس و آنفلوآنزا می‌توانند منجر به تب شوند.
• کم‌آبی بدن: این وضعیت می‌تواند تب و لرز را تشدید کند.

روش‌های درمانی و کاهش تب و لرز شامل موارد زیر است:

• نوشیدن مایعات فراوان از جمله آب، دمنوش‌های گیاهی و آبمیوه طبیعی
•  استراحت کافی برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی
• پوشیدن لباس سبک و استفاده از پتو هنگام احساس لرز
• استفاده از کمپرس آب ولرم (نه سرد) روی پیشانی و پشت گردن

مصرف داروهای تب‌بر (با مشورت پزشک):

استامینوفن: 10 تا 15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، هر 4 تا 6 ساعت – ایبوپروفن: برای کودکان بالای شش ماه، 5 تا 10 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، هر 6 تا 8 ساعت

زمان مراجعه به پزشک: تب بالا و مداوم (بیش از 39 درجه) – لرز شدید همراه با تعریق زیاد – بی‌حالی بیش از حد یا علائم کم‌آبی بدن مثل خشکی دهان و کاهش ادرار – مشکلات تنفسی یا تشنج، به‌ویژه در کودکان با مراقبت صحیح، تب و لرز ناشی از سرماخوردگی معمولاً ظرف چند روز برطرف می‌شود.

شربت سرماخوردگی کودکان

داروهای بدون نسخه، از جمله شربت‌های ضدسرفه و سرماخوردگی، می‌توانند برای کاهش علائم سرفه و سرماخوردگی کودکان مورد استفاده قرار گیرند.

قرص سرماخوردگی برای کودکان

برای درمان سرماخوردگی در کودکان، معمولاً از داروهای متناسب با سن و شرایط کودک استفاده می‌شود. برخی از داروهای رایج شامل موارد زیر هستند:

• استامینوفن (Paracetamol): برای کاهش تب و تسکین درد
• ایبوپروفن (Ibuprofen): به‌ویژه در موارد تب یا درد شدید (مناسب کودکان بالای ۶ ماه)
• آنتی‌هیستامین‌ها (مانند ستیریزین یا کلرفنیرامین): برای کنترل آبریزش بینی و عطسه
• شربت‌های ضدسرفه ملایم: جهت تسکین سرفه، اما حتماً با تجویز پزشک.

 نکات ضروری در سرماخوردگی کودکان

نکات ضروری: مصرف آسپرین برای کودکان زیر ۱۲ سال اکیداً ممنوع است، زیرا خطر بروز سندرم ری را افزایش می‌دهد.

داروهای ترکیبی سرماخوردگی برای کودکان زیر ۶ سال فقط با صلاحدید پزشک باید استفاده شوند. 

درمان سرماخوردگی کودکان

سرماخوردگی در کودکان معمولاً نیازی به داروهای قوی ندارد و با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابد.

درمان سرماخوردگی نوزاد

داروی سرماخوردگی برای نوزاد

سرماخوردگی نوزادان

تغذیه سرماخوردگی

در دوران سرماخوردگی چی بخوریم

در دوران بیماری، تغذیه مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی مواد غذایی می‌توانند به بهبود علائم سرماخوردگی کمک کرده و در تسریع روند بهبودی مؤثر باشند. به‌عنوان مثال، سوپ مرغ از غذاهایی است که با آبرسانی بدن و تقویت سیستم ایمنی می‌تواند حس بهتری در بیمار ایجاد کند. همچنین، سیر به دلیل داشتن خاصیت ضدویروسی، گزینه دیگری است که می‌تواند با کاهش شدت علائم، نقش مهمی در کمک به بدن ایفا کند. داشتن رژیم غذایی غنی از پروبیوتیک‌ها همچون ماست‌های پروبیوتیک و کفیر نیز برای افراد مبتلا به سرماخوردگی توصیه می‌شود، زیرا این مواد غذایی احتمالاً مدت زمان عفونت را کاهش داده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند.

درمان های خانگی سرماخوردگی

درمان سرماخوردگی خانگی

درمان‌های خانگی می‌توانند تا حد زیادی به تقویت روند بهبودی و بهبود حال بیمار کمک کنند، اگرچه تمام این روش‌ها از نظر علمی ثابت نشده‌اند. استراحت کافی و مصرف مایعات فراوان از مؤثرترین اقدامات است. مایعات به حفظ رطوبت مخاط بینی و گلو کمک کرده و خشکی آن‌ها را کاهش می‌دهند. غرغره آب‌ نمک یا استفاده از محلول نمکی برای شست‌وشوی بینی نیز می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

بخور برای سرماخوردگی: استفاده از بخور یکی از مؤثرترین درمان‌های خانگی برای کاهش علائم سرماخوردگی است. بخور باعث افزایش رطوبت هوا می‌شود که در نتیجه خشکی بینی و گلو را کاهش داده و به رفع احتقان کمک می‌کند.

موز و سرماخوردگی: موز سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌هاست و مصرف آن می‌تواند التهاب ناشی از سرماخوردگی را کاهش دهد و سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.

نارنگی و سرماخوردگی: نارنگی یکی دیگر از میوه‌های مغذی حاوی مقدار قابل‌توجهی ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و به‌طور معمول، مصرف آن برای کاهش علائم سرماخوردگی توصیه می‌شود.

قهوه و سرماخوردگی: مصرف قهوه در دوره سرماخوردگی بهتر است کاهش یابد، چرا که کافئین موجود در آن موجب خشکی گلو و بینی شده و این مسئله می‌تواند گرفتگی و التهاب را تشدید کند. همچنین، ماهیت انرژی‌بخش قهوه ممکن است خواب کافی بیمار را مختل کند که برای بهبود سریع بیماری ضروری است.

درمان گیاهی سرماخوردگی

درمان های گیاهی سرماخوردگی

اگر علائم سرماخوردگی را تجربه کردید، بهتر است در همان روزهای ابتدایی به پزشک عمومی یا متخصص داخلی مراجعه کنید. درصورتی‌ که کودک شما دچار سرماخوردگی شده باشد، حتماً نظر یک متخصص اطفال را جویا شوید.

مطالعه بیشتر